Lezingenoverzicht 2023

Maandag 8 mei | Arnoud-Jan Bijsterveld | Middeleeuwen vanuit historische bronnen.

De middeleeuwse geschiedenis en archeologie van Brabant spreken tot de verbeelding. Vooral archeologen trekken geregeld de aandacht met hun vondsten uit de periode tussen 500 en 1500. Maar wat weten we eigenlijk van Noord-Brabant in die periode? Enerzijds lijken die Middeleeuwen nog betrekkelijk dichtbij (dichterbij in ieder geval dan de prehistorie) en denken we om ons heen middeleeuwse sporen te kunnen terugzien in onze dorpen en in het landschap. Anderzijds vormen de Middeleeuwen een vreemde wereld. In deze lezing wordt eerst aangegeven hoe wij tegen die Middeleeuwen aankijken. Het blijkt nog niet zo eenvoudig om vanuit de materiële resten van het middeleeuwse verleden (archeologie en landschap) een verband te leggen met datgene wat in de geschreven bronnen staat opgetekend en omgekeerd. Niets lijkt dan nog zeker te zijn. Maar vervolgens wordt vanuit de nieuwste inzichten toch een visie op de geschiedenis verteld onder de titel ‘Texandrië tussen Willibrord en hertog: eengrand narrative van de geschiedenis van Noord-Brabant tot circa 1200’. Tot slot worden enkele voorbeelden gegeven hoe historische bronnen en archeologie toch met elkaar in verband gebracht kunnen worden.

Woensdag 14 juni | Jan van Oudheusden | ‘De werelden van Bosch’.

De kunst van Jheronimus Bosch als spiegel van zijn tijd
De spectaculaire bezoekerscijfers van de Jeroen Bosch tentoonstelling in het voorjaar van 2016 laten zien dat het werk van de schilder ook vijf eeuwen na zijn dood nog altijd tot de verbeelding spreekt. Een belangrijk deel van de aantrekkingskracht die Bosch op ons blijft uitoefenen, ligt in het raadselachtige van zijn werk. We zien dingen die ons mateloos fascineren, ook al we weten niet goed wat ze betekenen.
Maar als we ons richten op de levensjaren van Bosch en zijn leefomgeving, wordt al veel meer duidelijk over zijn inspiratiebronnen en over de betekenis van zijn werk. In de lezing ‘De werelden van Bosch’ gaan we eerst kijken naar de wereld waarin hij leefde, en hoe die van invloed is geweest op de werken die hij maakte. In het tweede deel gaan we nader in op enkele van zijn schilderijen en de boodschap die daarin wordt uitgedragen. Ook wordt besproken hoe in de loop van de eeuwen met het werk van Bosch is omgegaan.
Op die manier kunnen we toch een stuk dichter bij het werk van Jeroen Bosch komen, die met recht beschouwd kan worden als een van de grootste kunstenaars van de late middeleeuwen.

Dinsdag 18 juli | Klaasje Douma | De adel in Noord-Brabant 1814-1918

We krijgen een beeld van de achtergrond waartegen en de context waarin de adel in Noord-Brabant tot stand kwam. Dit deel start met een inleiding over de koninkrijksadel, waarin wordt ingegaan op de volgende vragen: Waarom? Hoe? Wat? en Einde? Daarna zomen we in op Noord-Brabant en zien we hoe in deze provincie de koninkrijksadel vorm kreeg.
Het tweede deel van de lezing gaat over het leven van de adel. We kunnen dan denken aan de rol die het huwelijk en de daaruit resulterende huwelijksnetwerken daarin speelden of de omgang met elkaar in verenigingen en sociëteiten. Een deel van de adel in onze provincie kunnen we rekenen tot de landadel en over het leven van de Brabantse landedelman als jager, lokale of regionale ‘heer’ of bewoner van zijn huis en landgoed valt genoeg te vertellen.

De lezingen worden gehouden in de Cammeleur en starten om 20.00 uur. Entree voor leden gratis.